Begrafenis ceremonie en andere perikelen.

Ma. 23-12-2013.
Op de eerste plaats al diegene die gereageerd hebben dank voor de meelevende reacties. Gelukkig kwam alles weer op zijn pootjes terecht. En voor die meelevende en andere leuke reacties doen we het natuurlijk allemaal.

Om 09.00 uur vertrekken we naar de markt. We hebben mazzel want er is eens in de 6 dagen een markt en die valt precies vandaag. Op naar de buffelmarkt. Er worden honderden buffels te koop aangeboden. Het is een drukte van belang. Los van de buffels zijn er ook nog veel meer varkens die klaar liggen voor vertrek. Keurig opgebonden tussen wat bamboestokken. En dat alles natuurlijk niet zonder protest van de varkens. We hebben ons laten informeren over de marktprijzen omdat we later naar een ceremoniële begrafenis zullen gaan van iemand uit de hogere klasse. Er zijn 3 klassen, de hoogste, de middelste en de laagste klasse. Daarnaast is er in de hoogste klasse nog een subklasse waarop we later nog terug zullen komen. Op de markt worden albino buffels aangeboden. Die hebben een deels roze huid. Ze zijn erg kostbaar en als je die offert dan is de kans groot dat de reis naar het paradijs met succes kan worden afgelegd. Deze Albino buffel kost 300 miljoen rupia of te wel zo'n 18.750 euro. Dat is alleen voorbehouden aan de rijksten van de regio. Een gewone buffel kost "slechts" 50 milj. Rupia of te wel ongeveer 3.125 euro. Zo'n bedrag is natuurlijk niet voor iedereen even makkelijk te betalen. Dat betekent dat in zo'n gebal de dode wordt geïnjecteerd en nog een tijdje op deze aarde blijft. De familie gaat er dan van uit, omdat de overledene nog niet begraven is, dat hij "ziek" is. Dat kan jaren duren en geeft de familie niet alleen de tijd het geld bijeen te schrapen maar betekent ook dat de persoon gewoon nog bij hen is. Dat is natuurlijk ook heel fijn. Vroeger, toen de "zieke" nog niet werd geconserveerd leidde dat tot een behoorlijk riekende lucht. Daar had men echter geen enkel probleem mee. Immer het ging om een zieke en bovendien wil men de overledene wel een goede reis naar het paradijs bezorgen en zonder de nodige offers lukt dat niet. Er is een situatie bekend waarin een overledene wel 30 jaar thuis bleef liggen. Wel wordt er dagelijks voor de "zieke" gezorgd doordat deze wel eten en drinken krijgt. Tot slot zijn er ook nog kleine buffels te koop op de markt en wel voor 10 milj. rupia (625 euro).

Bij inwijding van traditionele huizen, de zgn tongkonan, moet de fam. haar rijkdom laten zien door op de hoek een plastic kop van een buffel te plaatsen.

Naast de zgn veemarkt is er ook nog de gebruikelijke grote markt met groenten, kruiden, vis, vlees, huishoudelijke artikelen, gereedschap, kleding, etc. etc.

Vervolgens reden we door naar de begrafenis ceremonie. Wat een drukte en wat een mensen en bovendien wat een eten!
Tijdens zo'n ceremonie komt de hele clan van de familie naar huis. Die behoren allemaal tot zo'n traditioneel huis, de zgn. Tongkonan. Zo'n huis mag nooit verloren gaan. Wel herbouwd of uitgebreid. Het heeft aan weerszijden een in een punt oplopend dak. Bij bijzondere gebeurtenissen komt de familie vanuit heel Indonesië terug naar hun familiehuis.
Voor het ritueel wordt een aparte begraafplaats ingericht. Grote gebouwen met onderin een keuken of slaapplaatsen en bovenin zitplaatsen zodat de familie alles goed kan volgen. Het feest duurt 7 dagen bij de hoogste klasse en bij de middelste klasse resp. laagste klasse resp. zo'n 5-3 tot 1 dagen. De bezoekende familieleden nemen meestal een varken mee of bij zeer rijke families een buffel. Het aantal buffels bepaalt ook de rijkdom en status van de familie. Pas bij 24 buffels of meer mag men een pop buiten de rotsen plaatsen. Ook daar kom ik later op terug.
In onze ceremonie ging het om de hoogste klasse en dat betekende meteen pak weg zo'n 1500 bezoekers. Daarvoor moest dus slapen en eten geregeld worden. De directe familie droeg zwarte kleding en de overige familieleden in ieder geval iets van zwart. De zonen van de overledene gaan in het wit gekleed, de kleindochter in traditionele kralenkledij. Overige bezoekers zijn welkom, worden hartelijk door bv een oom of neef ontvangen. Uit respect voor de familie biedt je hen dan een cadeau aan. omdat een buffel of varken toch teveel van het goede was hebben wij -op advies van de gids- een slof cigaretten kado gedaan. We krijgen van de oom thee aangeboden en koekjes. Je mag overal rondkijken. Onze gids leidde ons rond. Eerst langs een 10 tal gebouwen voor de familie en genodigden of bezoekers. Daarna tussen de gebouwen door naar de slacht- en kooktaferelen. De varkens werden onder je neus gedood en we waren er getuige van hoe deze werden geslacht, verdeeld en gebraden op bamboevuur. Dat gebeurde door het bloed met kruiden te vermengen en met bladeren tussen het vlees te stoppen. Het was een ware lekkernij waar wij ons overigens niet aan gewaagd hebben. Overal werden we hartelijk ontvangen en on -onvermijdelijk- wilde velen met ons op de foto. Dat is hier overigens dagelijkse kost. We spraken met de dominee over zijn rol. Men is immers wel door de Nederlanders bekeerd maar men houdt vast aan de eigen tradities. De dominee mag dus wel spreken maar dan houdt zijn rol op. We ontmoeten de kennelijk veel jongere weduwe die bij de kist zat en ons ook hartelijk begroette en uitnodigde bij haar mee te eten. Er is geen spoor van verdriet, integendeel, het is een vreugdevolle gebeurtenis om er als familie zorg voor te kunnen dragen dat de overledene goed op weg gaat naar het goede leven in het paradijs en van daaruit voor jou kan zorgen. De beschilderde buffels starten een ererondje. Ze nemen vooraan in de stoet plaats. Vervolgens wordt er een brede, rode band van tientallen meters gespannen waaronder de vrouwen plaatsnemen die de Tongkonan bij wijze van symbool trekken om een ereronde te gaan maken. In werkelijkheid dragen de jongere familieleden met veel plezier de tongkonan. De overige familieleden maken hand in hand een ereboog rondom de tankonan als de lijkkist onder luid gezang en tegengezang en onder grote belangstelling geplaatst wordt in de kleine uitgave van deze traditionele Tongkonan. Vervolgens wordt de Tonkonan met veel plezier enkele meters verplaatst, heen en weer gesjord en toegejuicht. Kortom, dit schouwspel duurt wel een uurtje. Uiteindelijk komt men op de centrale plek aan waar de kist uit de Tongkonan wordt gehaald en geplaatst wordt op grote hoogte in een ander ceremonieel gebouw. De kist wordt daarvoor over een ladder naar boven gehesen. Luid gejoel volgt. Vervolgens maken de buffels opnieuw een ereronde. Dan komt de slager er aan te pas. Hij houdt de buffel goed vast bij de neusring en er wordt een touw om een poot gedaan waarmee de buffel wordt "kort" gehouden. Vervolgens wordt het dier in positie gebracht. Het wordt over de keel geaaid waarna met een groot, scherp mes de keel wordt doorgesneden. Het beest is natuurlijk niet meteen dood maar wordt wel ter aarde gemanoeuvreerd waar het nog enkele minuten stuiptrekkend blijft liggen. Vervolgens wordt het meteen gevild en geslacht en daarna in stukken gesneden om te worden klaar gemaakt voor consumptie en eventueel uitgedeeld aan minder bedeelden. En dat alles 7 dagen lang! Sommige van de aanwezigen zijn traditioneel gekleed, zoals bv diegene die met de grootste buffel voorop loopt. De buffels zijn allen van het mannelijke geslacht omdat de kracht nodig is om er voor te zorgen dat de overledene daadwerkelijk in het paradijs komt.
Voor Marianne wordt het allemaal wat teveel en zijn moet er eens even bij gaan zitten. En vervolgens viel ze flauw. dat duurde maar enkele seconden. na even zitten, wat drinken en eten (krentenbol!) knapt ze weer op en is ze al snel weer bovenjan.
We gaan eerst lunchen voor we de dag vervolgen.
Vervolgens zetten we onze excursie voort en bezoeken de babyboom. Kinderen die overlijden voordat ze tanden hebben worden niet traditioneel begraven maar worden in een speciale boomstam met het hoofd naar beneden weggezet. Vervolgens wordt het gat gesloten met een boommatje. dat groeit later dicht zodat je alleen een litteken in de boomstam ziet. Het idee is dat deze kinderen nog van de krachten van de boom profiteren of anders gezegd de boom zorgt voor de baby. Tegenwoordig sterven er slechts weinig kinderen omdat Unicef een vaccinatieprogramma heeft opgezet.

We vertrekken richting hotel waar we om half vijf aankomen. We maken nog een wandeling en dineren in het hotel. Deze avond na zo'n indrukwekkende maar toch ook feestelijke ceremonie maar op tijd naar bed want morgen volgt het vervolg met een bezoek aan de graven. Voor nu genoeg geweest. Maar we wilden jullie onze belevenissen niet onthouden. En voor morgen gezond weer op.
Liefs, Marenhenk.